20 Φεβρουαρίου, 2025
Για όλους εμάς στην ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ, είναι εξαιρετικά σημαντική η ευθύνη που έχουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια σωστή βάση στην οποία θα μπορέσουν να βασιστούν για να προτείνουν τις δικές τους καινοτόμες λύσεις.
7 Ιουνίου, 2023
Gold βραβείο στα Interiors Awards 2023 για το έργο “European Centre of Architecture, Art and Design: Η επαναφορά ενός “κακοποιημένου” διατηρητέου κτιρίου”
Το διατηρητέο κτίριο του 1895, στην οδό Μητροπόλεως 74, στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, εδώ και τρεις αιώνες διηγείται την ιστορία της νεώτερης Αθήνας.
Το τριώροφο νεοκλασικό κτίριο ανακαινίστηκε με μεγάλο σεβασμό σε κάθε πτυχή του, από την ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ σε μελέτη του Αναστάσιου Μπαχά και με τη συνεπιμέλεια του διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα, εικαστικού και president του Ευρωπαϊκού κέντρου, Ιωάννη Καραλιά, προκειμένου να στεγάσει το Ευρωπαϊκό κέντρο αρχιτεκτονικής και design.
Το 2012 είχε ξεκινήσει η ανακαίνιση του ισογείου, ενώ σήμερα, 10 χρόνια μετά, ολοκληρώθηκαν και οι υπόλοιποι όροφοί του, οι οποίοι παραδόθηκαν πλέον στο κοινό και θα φιλοξενούν σημαντικές εκθέσεις αρχιτεκτονικής και design.
Η επαναφορά ενός “κακοποιημένου” διατηρητέου κτιρίου και η νέα αρχιτεκτονική πρόταση
Το νεοκλασικό κτίριο περιλαμβάνει ισόγειο, ημιώροφο, 1ο και 2ο όροφο. Οι νέες εργασίες επικεντρώθηκαν στους δύο επάνω ορόφους οι οποίοι είχαν «κακοποιηθεί» από την προηγούμενη χρήση τους και χρειάζονταν επαναφορά στην αρχική τους μορφή. Με επιμέλεια απομακρύνθηκαν ενδιάμεσα διαχωριστικά από ξηρή δόμηση, αφαιρέθηκε ένα ενδιάμεσου ύψους πατάρι και αποκαταστάθηκαν οι γύψινες διακοσμήσεις στις οροφές. Βασική ιδέα αποτέλεσε η δημιουργία μιας λευκής ζώνης από το δάπεδο μέχρι την οροφή όπου αυτή θα αποτελεί το βασικό ουδέτερο φόντο πάνω στο οποίο θα φιλοξενούνται και θα αναδεικνύονται τα έργα τέχνης της κάθε έκθεσης. Η πρόθεση ήταν, το ίδιο το κτίριο παρ’ όλη τη σπουδαιότητα και τη γοητεία του, να μην ανταγωνίζεται τα εκθέματα και να μην αποσπά την προσοχή του θεατή στο επίπεδο που κινείται το βλέμμα του. Τα ταβάνια και το δάπεδο αποτελούν τα δυο χρωματικά όρια από τα οποία ορίζεται αυτή η λευκή ζώνη και για αυτό το λόγο αντιμετωπίσθηκαν με διαφορετική λογική. Όλα τα πρόσθετα στοιχεία που τοποθετήθηκαν μέσα σε αυτή τη λευκή ζώνη ακολούθησαν την ίδια χρωματική παλέτα.
Σπουδαίες παρεμβάσεις: Το κτίριο ενοποιείται. Το αίθριο ξεπροβάλλει.
Μέχρι πρότινος οι δύο όροφοι είχαν ανεξάρτητη είσοδο από το επίπεδο του πεζοδρομίου. Ένα νέο άνοιγμα δημιουργήθηκε στο επίπεδο του παταριού του ισογείου, ώστε να δώσει και εσωτερικά πρόσβαση στους δύο επάνω ορόφους ενοποιώντας πλέον το κτίριο.
Στη θέση του σημερινού αίθριου στον 1ο όροφο υπήρχαν πρόχειρες στεγάσεις που περιόριζαν την έκταση του σε λίγα τετραγωνικά μετρά και εμπόδιζαν σε μεγάλο βαθμό τον φυσικό φωτισμό να διαχέεται στο εσωτερικό των χώρων, στερώντας σημαντικά την αίσθηση διαμπερότητας που έχει σήμερα ο πρώτος όροφος. Με την απομάκρυνσή τους δημιουργήθηκε ένας ευχάριστος χώρος, όπου δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες για μια στάση κατά την περιήγηση τους στο κτίριο, ενώ ταυτόχρονα η ίδια η αυλή μπορεί να αποτελέσει κατά περίπτωση εξωτερικό χώρο εκθεμάτων. Η λευκή ζώνη επεκτάθηκε και σε αυτόν τον χώρο, με την πρόθεση να τονίσει την περιοχή της πρόσφατης επέμβασης σε σχέση με τις υπόλοιπες εξωτερικές τοιχοποιίες. Η ζώνη αυτή παραλαμβάνει τον επισκέπτη από το επίπεδο της εισόδου στο ισόγειο.
Για την εξυπηρέτηση των εργαζομένων στο κέντρο δημιουργήθηκε ένα μικρό kitchenette και ένα wc, ενώ υδραυλικές και ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις στήθηκαν από την αρχή.
Συντήρηση και επαναφορά
Η στήριξη όλων των πρόχειρων κατασκευών του παρελθόντος είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν φθορές στη μόνωση με συνέπεια να προκληθούν υγρασίες στην οροφή του ισογείου. Απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και νέας δαπεδόστρωσης έδωσαν λύση στα τεχνικά θέματα, διαμορφώνοντας ένα νέο ύφος στην εσωτερική αυλή.
Όλα τα ξύλινα κουφώματα διατηρήθηκαν και συντηρήθηκαν, ενώ το ίδιο συνέβη και στη χαρακτηριστική ξύλινη εσωτερική σκάλα των δύο επιπέδων.
Με σεβασμό στο κέλυφος
Η νέα μελέτη φωτισμού σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με σκοπό τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση στο κέλυφος του κτιρίου, εξυπηρετώντας ταυτόχρονα στο μέγιστο τις λειτουργικές ανάγκες του μουσείου. Βασική δυσκολία στο θέμα αποτέλεσε το γεγονός ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα ανάρτησης στοιχείων από τις οροφές, τόσο για λόγους στατικότητας, αλλά και για να μην προκληθούν φθορές στον υφιστάμενο γύψινο διάκοσμο. Για την αντιμετώπιση αυτού του θέματος, δόθηκε η εναλλακτική λύση της στήριξης στις τοιχοποιίες.
Οι πέτρινες εξωτερικές τοιχοποιίες σε συνδυασμό με την παλαιότητα του κτιρίου αποτέλεσαν ακόμη μία βασική δυσκολία στις όποιες επεμβάσεις έγιναν με σεβασμό και ακρίβεια στο συγκεκριμένο έργο.
Το τελικό αποτέλεσμα
Η επίλυση όλων αυτών των θεμάτων δεν χρειάστηκε να λειτουργήσει εις βάρος του αισθητικού αποτελέσματος κάνοντας εκπτώσεις σε αυτό. Ίσως τελικά, η ίδια δυσκολία να υπήρξε μέρος του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και να αποτέλεσε τη βασική πρόκληση για την επίλυση όλου του έργου.
Το Ευρωπαϊκό κέντρο αρχιτεκτονικής και design, είναι πλέον ανοικτό στο κοινό φιλοξενώντας σημαντικές εκθέσεις αρχιτεκτονικής, design και τέχνης, σε ένα κτίριο που συνεχίζει να γράφει την ιστορία του…
Λίγα λόγια για τον χώρο:
Το European Centre for architecture, art, design and urban studies είναι ένας εκθεσιακός χώρος στην οδό Μητροπόλεως 74, στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Λόγω της συνεργασίας του με το Αμερικάνικο Μουσείο Αρχιτεκτονικής The Chicago Athenaeum: Museum for Architecture and Design που εδρεύει στην Γκαλένα, Ιλλινόις στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, φιλοξενεί εκθέσεις παγκόσμιας φήμης όπως το GOOD DESIGN SHOW, THE CITY AND THE WORLD, PRIZE DESIGNS FOR MODERN FURNITURE + LIGHTING.
Εκτός από εκθέσεις αρχιτεκτονικής και design, φιλοξενεί συχνά ομαδικές και ατομικές εκθέσεις ποικίλων μορφών τέχνης, όπως ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία κ.α.
Το έργο απέσπασε Gold βραβείο στα Interiors Awards 2023 της BOUSSIAS, στην κατηγορία: Ολοκληρωμένα έργα // Residential Interior // Cultural Building
