Ριζική ανακατασκευή διώροφης κατοικίας στη Φιλοθέη
“Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ”
Η ιδιοκτησία βρίσκεται μπροστά σε ένα πευκόφυτο αλσύλλιο κοντά στην πλατεία Πικιώνη στη Φιλοθέη. Το ζήτημα που προβλημάτισε αρχικά ήταν αν είχε νόημα να διατηρηθεί το υφιστάμενο κτίσμα, προκειμένου να εξυπηρετήσει την εξαμελή οικογένεια που θα κατοικούσε σε αυτό ή αν ήταν προτιμότερο να ανεγερθεί νέο.
Το υφιστάμενο κτίσμα – 21/2 επιπέδων – στο οποίο κατοικούσαν μέχρι εκείνη τη στιγμή δύο οικογένειες (οριζόντιες ιδιοκτησίες) είχε κατασκευαστεί σε δύο φάσεις: η πρώτη άδεια το 1953 αφορούσε κτίσμα με φέρουσα λίθινη τοιχοποιία αποτελούμενο από ημιυπόγειο και ισόγειο, ενώ με τη δεύτερη άδεια το 1976 επεκτάθηκε το ισόγειο και ανεγέρθηκε ο όροφος και ήταν συμβατικής κατασκευής. Αρχιτεκτονικά στοιχεία που αξίζει να σημειωθούν ήταν η δίρριχτη κεραμοσκεπή αλλά και η πέτρα, ένα διαχρονικό υλικό που εναρμονίζεται με το φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής, που περιέβαλλε, μόνο το ημιυπόγειο καθώς και την πρόσβαση στο ισόγειο της 1ης κατοικίας. Χαρακτηριστικό του οικοπέδου, η κλίση του, το βραχώδες έδαφος αλλά και τα ψηλά πεύκα, τόσο εντός αλλά και στις όμορες ιδιοκτησίες.
H ολική αναμόρφωση των όψεων της διώροφης κατοικίας στη Φιλοθέη έγινε με στόχο την αισθητική απλοποίηση του υφιστάμενου κτίσματος αλλά και των ριζικών αλλαγών στο περιβάλλοντα χώρο
Αποφασίστηκε να διατηρηθεί το υφιστάμενο κτίσμα. Ο λόγος διττός. Ο πρώτος ήταν ότι η προκαταρκτική μελέτη που διεξήχθει, έδειξε ότι εντός του υφιστάμενου κελύφους μπορούσε να δημιουργηθεί ένα λειτουργικό σπίτι που θα ικανοποιούσε τις ανάγκες της οικογένειας, και ο δεύτερος ο χρόνος κατασκευής – μικρότερος στην περίπτωση της ανακατασκευής – που ήταν κρίσιμος για την οικογένεια.
Η μεγάλη πρόκληση ήταν, πλέον, η αρχιτεκτονική πρόταση/ σύνθεση που θα αφορούσε στην αισθητική αναβάθμιση της κατοικίας αλλά και στην αξιοποίηση και εκμετάλλευση κατά το μέγιστο του περιβάλλοντα χώρου.
Ένας μονολιθικός λευκός όγκος δεσπόζει πλέον από τον οποίο ξεπροβάλλουν μόνο αρχιτεκτονικά στοιχεία στην μορφή γκρι μεταλλικών κουτιών που ορίζουν τα κουφώματα. Το περίγραμμα του κτιρίου ορθοκανονίστηκε και δημιουργήθηκαν πέργκολες.
Πάρθηκε η θαρραλέα απόφαση της ολικής αναμόρφωσης των όψεων με στόχο την αισθητική απλοποίηση του υφιστάμενου κτίσματος αλλά και των ριζικών αλλαγών στο περιβάλλοντα χώρο με στόχο να μεγαλώσει λειτουργικά και οπτικά ο αύλειος χώρος ώστε να λειτουργεί ως χώρος εκτόνωσης για όλη την οικογένεια.
Ένας μονολιθικός λευκός όγκος δεσπόζει πλέον στο ακίνητο από τον οποίο ξεπροβάλλουν μόνο αρχιτεκτονικά στοιχεία στην μορφή γκρι μεταλλικών κουτιών που ορίζουν τα κουφώματα. Το περίγραμμα του κτιρίου σε επίπεδο οροφής ορθοκανονίστηκε στη μέγιστη περίμετρό του και στα σημεία όπου δεν υπάρχει κτίριο δημιουργήθηκαν πέργκολες.
Στο πίσω όριο – σκάβοντας μεσοσταθμικά 2μ βράχο – δημιουργήθηκε μια αυλή συνεπίπεδη με την κουζίνα-καθιστικό, με στόχο να μεγαλώσει ο αύλειος χώρος ώστε να λειτουργεί ως χώρος εκτόνωσης για όλη την οικογένεια.
Μεγάλη έμφαση δόθηκε κατά τον σχεδιασμό στην αύξηση του φυσικού φωτισμού σε όλα τα επίπεδα καθώς και στη δημιουργία διαμπερότητας.
Με γνώμονα το παραπάνω δημιουργήθηκε στο πίσω όριο – σκάβοντας μεσοσταθμικά 2μ βράχο – μια αυλή συνεπίπεδη με την κουζίνα – καθιστικό και χωροθετήθηκε μια μακρόστενη πισίνα 12.5×2.25μ. κατά μήκος του νοτιοδυτικού πλάγιου ορίου. Το τοιχίο – πλάγιο όριο – της πισίνας λειτουργεί και ως τοίχος αναρρίχησης. Για την σκίαση και οριοθέτηση εξωτερικών χώρων τοποθετήθηκαν πέργκολες σε τρία σημεία (είσοδος, πίσω αυλή και εξωτερικός χώρος στάθμευσης).
Μια μακρόστενη πισίνα 12.5×2.25μ. χωροθετήθηκε κατά μήκος του νοτιοδυτικού πλάγιου ορίου, με το τοιχίο της να λειτουργεί και ως τοίχος αναρρίχησης.
Επίσης, η βεράντα του σαλονιού επεκτάθηκε προς το δρόμο δίνοντας πλέον την αίσθηση ότι το αντικρινό αλσύλλιο αποτελεί προέκταση του σαλονιού και κατ’ επέκταση μέρος του κήπου.
Τέλος, όπου ήταν εφικτό λόγω φέρουσας λιθοδομής – τα υφιστάμενα ανοίγματα μεγάλωσαν και προκειμένου να μην μειωθεί ο φυσικός φωτισμός των κουφωμάτων με την προσθήκη των ρολών αλουμινίου δημιουργήθηκαν πλαίσια σε όλα τα κουφώματα τα οποία προεξέχουν του κτιρίου και ενσωματώνουν τα κουτιά των ρολών. Εσωτερικά, τα κουτιά αυτά επεκτείνονται νοητά δημιουργώντας καθίσματα στα παράθυρα των υπνοδωματίων του ορόφου όπου μπορούν τα μέλη της οικογένειας να κάθονται και να διαβάζουν.
Τα υφιστάμενα ανοίγματα μεγάλωσαν και δημιουργήθηκαν πλαίσια σε όλα τα κουφώματα τα οποία προεξέχουν του κτιρίου, ενώ εσωτερικά επεκτείνονται νοητά δημιουργώντας καθίσματα στα παράθυρα των υπνοδωματίων του ορόφου όπου μπορούν τα μέλη της οικογένειας να κάθονται και να διαβάζουν.
Η εσωτερική οργάνωση είναι απλή και λειτουργική. Στον 1ο όροφο έχουν χωροθετηθεί τα 5 υπνοδωμάτια της οικογένειας και τα λουτρά. Κάθε δωμάτιο έχει πρόσβαση σε βεράντα ή μπαλκόνι.
Στο ισόγειο έχουν χωροθετηθεί σε open-plan διάταξη το σαλόνι και η τραπεζαρία που βλέπουν προς το αλσύλλιο, ενώ η κουζίνα μαζί με το family room προς το πίσω όριο και σε άμεση επαφή με την αυλή και το BBQ και την πισίνα. Τέλος, στο υπόγειο χωροθετήθηκαν το playroom/ γυμναστήριο το οποίο μετατρέπεται και σε ξενώνα καθώς και βοηθητικοί χώροι. Συνδετικός κρίκος των 3 επιπέδων το νέο κλιμακοστάσιο – στο υπόγειο έγινε επέκταση εντός περιγράμματος ανωδομής – το οποίο λούζεται από το ανατολικό φως διαμέσου ενός διώροφου ανοίγματος.
Οι επιλογές των υλικών έγιναν με γνώμονα την απλότητα, τη δημιουργία λιτών και ζεστών χώρων, τη διαχρονικότητα αλλά και τη διάρκεια ζωής. Το ξύλο κυριαρχεί στους χώρους, ενώ οι εσωτερικοί τοίχοι χρωματίστηκαν λευκοί προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η φωτεινότητα.
Οι επιλογές των υλικών έγιναν με γνώμονα την απλότητα, τη δημιουργία λιτών και ζεστών χώρων, τη διαχρονικότητα αλλά και τη διάρκεια ζωής.
Το ξύλο κυριαρχεί στο σαλόνι, την τραπεζαρία και τα υπνοδωμάτια ενώ στους άλλους χώρους συναντώνται γρανιτοπλακίδια σε διάφορες διαστάσεις, αποχρώσεις και τεχνοτροπίες. Οι εσωτερικοί τοίχοι, σε μεγάλο ποσοστό, χρωματίστηκαν λευκοί προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η φωτεινότητα στους χώρους.
Η βεράντα του σαλονιού επεκτάθηκε προς το δρόμο δίνοντας πλέον την αίσθηση ότι το αντικρινό αλσύλλιο αποτελεί προέκταση του σαλονιού και κατ’ επέκταση μέρος του κήπου.
Η φύτευση στον περιβάλλοντα χώρο σχεδιάστηκε με σεβασμό στα ήδη υπάρχοντα δέντρα της ιδιοκτησίας ενώ επιπλέον φυτεύτηκαν κλασικά ελληνικά φυτά – ελιά, ροδιά, λεμονιά και τριανταφυλλιές και τοποθετήθηκε γρασίδι και αναρριχώμενα φυτά στις μάντρες.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτίσματος με την προσθήκη θερμοπρόσοψης – ελάχιστου πάχους 10εκ. – και ενεργειακών κουφωμάτων με θερμοδιακοπή. Οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις αλλάχτηκαν εξ’ ολοκλήρου. Όλοι οι χώροι έχουν πλέον ενδοδαπέδια θέρμανση και γίνεται χρήση φυσικού αερίου.
Στα μπάνια συναντώνται γρανιτοπλακίδια σε διάφορες διαστάσεις, αποχρώσεις και τεχνοτροπίες, προσφέροντας σύγχρονους και λειτουργικούς χώρους.
Η κατασκευή είχε και αυτή σημαντικές προκλήσεις. Το ημι-υπόγειο – φέρουσας λιθοδομής – το οποίο καταλαμβάνει το μισό του ισογείου, επεκτάθηκε εντός του περιγράμματος της ανωδομής για την προσθήκη του κεντρικού κλιμακοστασίου, ανελκυστήρα και αποθηκευτικών χώρων . Ειδικές ενισχύσεις (gunite) έγιναν στο σύνολο του περιβλήματος του ημι-υπογείου και του ισογείου, των θεμελίων, καθώς και όλων των κολωνών-τοιχίων του κτίσματος, ενώ αξιοποιήθηκαν τρόποι, μέθοδοι και υλικά χαμηλού βάρους, προκειμένου να εξασφαλιστεί και να μην επιβαρυνθεί η αντοχή του κτίσματος.
Το βραχώδες έδαφος ήταν ένα ακόμη βασικό στοιχείο που έδωσε μεγάλο βαθμό δυσκολίας στο έργο και στη χρονική του έκβαση.
Τέλος, το γεγονός ότι ο ελεύθερος αύλειος χώρος και ειδικότερα τα πλάγια όρια ήταν πολύ περιορισμένα, δυσχέρυνε τόσο την πρόσβαση αλλά και τον ελιγμό των μηχανημάτων. Έτσι χρησιμοποιήθηκαν επιπλέον ειδικά χειροκίνητα μηχανήματα για μεγαλύτερη ευελιξία και φυσικά για την ασφαλή εξέλιξη της εκσκαφής.
Το νέο κλιμακοστάσιο αποτελεί το συνδετικό κρίκο των 3 επιπέδων προσφέροντας άπλετο φως ανατολικά διαμέσου ενός διώροφου ανοίγματος.
Το ολοκληρωμένο έργο πέραν της λειτουργικότητας και σωστής οργάνωσης, που έχει αφήσει ικανοποιημένους τους χρήστες, πέτυχε κυρίως τον βασικό πρωταρχικό στόχο της αρχιτεκτονικής πρότασης, που δεν ήταν άλλος από τη μεταμόρφωση του υφιστάμενου κτίσματος και αύλειου χώρου του σε ένα σύγχρονο, λιτό αλλά και ταυτόχρονα διαχρονικό σύνολο.
Βασικοί συντελεστές έργου:
Αρχιτεκτονική Μελέτη: Σγούτας Αρχιτέκτονες
Στατική Μελέτη: Ηλίας Τσιώνης
Αλ. Αλεξόπουλος & Συνεργάτες
Η/Μ Μελέτη: ΤΕΚΕΜ Σύμβουλοι Μηχανικοί
Κατασκευή: ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ τεχνική κατασκευαστική
Επίβλεψη Κατασκευής: Σγούτας Αρχιτέκτονες
Ηλίας Τσιώνης
ΤΕΚΕΜ Σύμβουλοι Μηχανικοί
ΕΠΙΚΥΚΛΟΣ: Χρήστος Χατζής, Χρήστος Κάτσας
Φωτογραφίες Τελικού Έργου: Μπάμπης Λουιζίδης
Φωτογραφίες Αρχικού & Κατασκευής: Δημήτρης Σγούτας
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες για το έργο εδώ